පෙළ පොත ඉවත ලා ජීවිත පොත පෙරළන
හලාවත මධුවන්තලා
ආපසු එන්නට සැරසුණු විටදී පෙනුණේ දැල් ආම්පන්න සහිතව ඈත දියඹේ සිට තනිවම ගොඩබිම බලා යාත‍්‍රා කරමින් සිටින ලාබාල කොලු ගැටයෙකි. ඔහු ඒ වෙලාවේ සිටිය යුතුව තිබුණේ දියඹේ නොව පල්ලියේ දහම් පාසලේය. මේ ඔවුන් ගේ ජීවිත පොතේ පිටුවකි.
”මම දහවෙනි පන්තියට වෙනකම් ස්කෝලේ ගියා. ඒ වුනාට විභාගෙට ඉඳගත්තේ නැහැ. කම්මැලි හිතුනා. ඒ නිසා පවුලේ රස්සාව තෝරා ගත්තා” යැයි අප ඇසූ ප‍්‍රශ්නවලට පිළිතුරු දෙමින් පැවසුවේ, වෙරළේ හිඳ තමන් දියඹට ගෙන යන මාළු දැළ අලූත්වැඩියා කරමින් සිටී දෙමළ පිරිමි දරුවෙකු වු 15 වියැති උමේෂ් මධුවන්තය.
”දැන් එහෙනම් ඔයා සල්ලි අතගාන මාළු මුදලාලි කෙනෙක් ” යැයි අප කී විට ”ඔව් ඔව්” යැයි බොහෝ ප‍්‍රීතියෙන් යුතුව උමේෂ් මධුවන්ත පිළිතුරු දුන්නේ අධ්‍යාපනයට සමුදී තෝරාගත් සිය රැකියාව තමන් ලද ජයග‍්‍රහණයක් සේ හඟවමිනි.
අවම වශයෙන් පාසල් අධ්‍යාපනයවත් සම්පුර්ණ නොකළ, පාඩම් පොත් ඉවතලා ඉක්මනින් මුදල් පරිහරණයට නැඹුරුවී ඇති මෙවන් දෙමළ, සිංහල පිරිමි ළමයින් බොහොමයක් දෙනා හලාවත මුහුද සහ කළපු තීරයේ සුලබ දසුන් ය. වයස අවුරුදු 16න් පහළ ළමයින් පාසල් නොයැවීම ශ‍්‍රී ලංකාවේ නීතිය අනුව දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. රටේ සාක්ෂරතාවය 92%ක් හා ප්‍රාථමික පාසල්වලට ඇතුලත් වන සිසුන් ප්‍රතිශතය 99% සීමාවේ පවතින බව ආණ්ඩුවේ සංඛ්‍යා ලේඛන පෙන්වා දෙතත් රටේ වෙරළබඩ ප‍්‍රදේශවල තත්ත්වය මෙයට හාත්පසින් ම වෙනස් ය.
කම්කරු දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉල්ලීමක් පරිදි ජන ලේඛන හා සංඛ්‍යා ලේඛන දෙපාර්තමේන්තුව “ළමා ක්‍රියාකාරකම් සමීක්ෂණය 2016” නමින් සමීක්ෂණයක් සිදුකර 2017 පෙබරවාරි මස එම වාර්තාව එළි දක්වා තිබෙයි. එම වාර්තාව අනුව 2016 වර්ෂයේ දී වයස අවුරුදු 5-17 අතර ළමයින් සංඛ්‍යාව මිලියන 4.6ක් වන අතර එම කාලය තුළ පාසල් නොගිය ළමයින් සංඛ්‍යාව 452,661කි. මේ අතරින් අධ්‍යාපනය වටිනාකමක් ලෙස නොසලකා හා නැවත අධ්‍යාපනය ලැබීම ගැන උනන්දුවක් නොදක්වන (17.2%) 77,730 ක් සිටින අතර වෙනත් හේතූන් මත දරුවන් 32,821 (7.3%) ක් පාසල් නොයන පිරිස අතර සිටී.
15 වියැති උමේෂ් මධුවන්ත අධ්‍යාපනය වටිනාකමක් ලෙස නොසලකා දිවි ගෙවන 17.2% ක් වන දෙමළ හා සිංහල පිරිමි ළමයින් අතරින් කෙනෙකි. හලාවත උතුර හා දකුණ වෙරළබඩ ප‍්‍රදේශවල විශේෂයෙන් ම කාවාටියාවත්ත හා කොලනිය යන ප‍්‍රදේශ හා කළපුව ආශ‍්‍රිතව මෙම පිරිස් ජීවත් වෙති.
වෙරළබඩ ආශ‍්‍රිතව ජිවත්වන මෙකී ධීවර පවුල් සියයට සියයක් ම යැපෙන්නේ මහ මුහුදෙන් මෙන් ම කළපුවෙනි. ඔවුන් සැබෑම ධීවරයෝ වෙති. පරම්පරාගත ධිවරයෝ වෙති. එමනිසා ම වත්මන් දරු පරපුර ද නිසි අධ්‍යාපනයක් ලබා තමන්ගේ හැකියාවන් මුවහත් කරගෙන වෙනත් වෙනත් ක්‍ෂේත‍්‍රයන් හී වෘත්තීන්වල නිරත වනවාට වඩා ඇල්මක් දක්වන්නේ සිය ප‍්‍රවේනිගත රැකියාවේ ම නියැලෙන්නටය.
ගින්දර අව්වේ සෙවණකට වී සිය මාළු දැල අලූත්වැඩියා කරමින් උමේෂ් වාඩි ගෙන සිටී තැනට යාබදව බෝට්ටුවක දැල් බේරමින් සිටි තවත් ලාබාල පිරිමි දරුවෙකි. ඔහු උමේෂ්ටත් වඩා වයසින් බාල දරුවකු බව පැහැදිලිිය. උඩිනුත් යටිනුත් ගිනියම් වී ඇති අහසත් වැල්ලත් ගැන ඔහුට වගක් නැතිවා සේ කඩිසරව දැත් හසුරුවමින් සිය ඉලක්කය සපුරා ගන්නට යුහුසුළු වෙමින් දැල් බේරමින් සිටියි. අවසානයේදී අතට ලැබෙන මුදල පිළිබඳ කල්පනාව ඔහු විඳින බොහෝ ගැහැට අමතක කර දමා ඇති සෙයකි. අනෙක් පස උමේෂ් ආසන්නයේ ම උමේෂ්ගේ මව ද පියා ද සහෝදරීය ද සෙවණක් අටවාගෙන තවත් එවැනි ම මාළු දැල් කිහිපයක් අලූත්වැඩියා කරමින් සිටියහ.
අධ්‍යාපනය නොලැබුවාට මේ රැුකියාව කරගෙන අපි හරිම සතුටින් ජීවත්වෙනවා යන හැඟීම ඔවුන්ගේ සිනහ පිරි මුහුණු කියා පෑවේය. නිසි අධ්‍යාපනයක් ලබාගැනීම සඳහා සිය දරුවන් කෙසේ හෝ යොමුකළහොත් අවසානයේදි උරුමවන ජීවිත ජයග‍්‍රහණ කොපමණද යන්න පිළිබඳ මේ මාපියනට වගේ වගක් නැතිවා සේය. ඒ පිළිබඳව ඔවුනට පමණක් නොව මේ වෙරළ තීරයේ් ජීවත් වන බොහෝ මාපියන් හට අවබෝධයක් නැත බව ද කිහිප දෙනෙකුගෙන් ම කියැවුණි.
”මාපියන්ටත් අධ්‍යාපනය ගැන කිසිම වටිනාකමක් නැහැ. අධ්‍යාපනය කියන්නේ අමාරුවෙන් හරි ලබාදිය යුතු අනිවාර්යය දෙයක් කියන එක මේ වැල්ලේ මාපියන් අතලොස්සක් දෙනෙක් තමයි හිතන්නේ. අනෙක් අතට මාපියන්ට ළමයින් පාලනය කරගන්න බැරි තත්ත්වයකුත් තියෙනවා. පහුගිය සතියේ සෙබස්තියන් පල්ලියේ මංගල්‍යය තිබුණා. මංගල්ලෙ දාට පහුවදා දවස් දෙකේම ළමයි 14-15 යි ස්කෝලේ ආවේ, ළමයි 800ක් 900ක් විතර ඉන්න ස්කෝලෙන්. සති ගණන් මංගල්ලේ කනවා. සති ගණන් තලවිල, මඩුපල්ලි ගිහිං ඉන්නවා. භක්තිය විතරයි. ජීවිත ගොඩනඟා ගන්නේ නැහැ.” යැයි බීටා තිසේරා ශුද්ධවු පවුලේ පැවිදි සොයුරිය කීවා ය.
සිය දේවස්ථානය ආර්ථීක අපහසුතා පවතින පවුල්වල දරුවන්ගේ පාසල් අධ්‍යාපනය කරගෙන යන්නට අවශ්‍ය කරන උදව් හා ආධාර ලබාදුන්න ද ඔවුන් අවම වශයෙන් සාමාන්‍ය පෙළ තෙක් වත් අධ්‍යාපනය ලබාගන්නට කිසිසේත්ම කැමැත්තක් නොමැති බව හලාවත නගරයේ එක් පාසලක විදුහල්පතිනියක වන බීටා පැවිදි සොයුරිය කියයි.
අධ්‍යාපනය අතරමඟ නවතා දමා මුහදට කළපුවට ගොස් මුදල් හම්බකර ගැනීමට අමතරව, ලාබාල වයසින් සිදුකර ගන්නා විවාහ ද වෙරළ තීරයේ අපමණ බවත්, කෙටිකාලීනව පවතින එවැනි බාලවයස් විවාහයන් අතරමඟ කැඞී බිඳී ගොස් නැවත නැවත වෙනත් හාදකම් දක්වා දිවෙන දේ බවට පත්ව ඇති ආකාරය ද සුලබ දසුන් වී ඇත.
”මගේ දරුවත් පාසැල් නොයන කට්ටියේ හිටියා. දැන් එයාලා ඉස්කෝලේ යන වයස පහුකරපු අවුරුදු 17-18 විතර අය. ඒ නිසා එයාලට දැන් පුළුවන් රස්සාවක් කරලා ගෙවල්වලට කීයක් හරි හොයාදෙන්න. මගේ දෙවෙනි දරුවත් දැන් අවුරුදු 17යි. එයා හැමදාම දවල්ට කළපුවට යනවා මාළු ඇම ගහන්න. මගේ ලොකු පිරිමි දරුවත් ඉස්සර ස්කෝලේ ගිහිං ඇවිත් ඒ රස්සාවට ගියා. එයා දැන් බැංකුවක පොඩි රස්සාවක් කරනවා. ඉස්සර පුතා ඒ රස්සාව කරලා තමයි මාවයි මල්ලිලා දෙන්නවයි නඩත්තු කළේ යැයි හලාවත කාවාටියාවත්තේ තිදරු මවක් කියයි.
මාපියන්ගේ නූගත්කම, ඇතැම් පවුල්වල පවතින දරිද්‍රතාවය මෙන් ම ළමුන්ගේ කම්මැළිකමත් ඔවුන් නොයෙකුත් යාළු-මිත‍්‍ර කල්ලිවලට සම්බන්ධවීම් යන හේතු මේ ආකාරයේ බාලවයස් රැුකියාවන්ට යොමුවීමටත් බාලවයස් විවාහවලට පැටලීමටත් හේතුවී ඇති බව මෙන් ම ඔවුන් වෙනත් වෙනත් සමාජ විරෝධී ගනුදෙනුුවල ගොදුුරු බවට පත්වී ඇතැයි හලාවත පදිංචි දෙදරු පියෙකු වන චමිල ප‍්‍රසන්න කීවේය.
අප මුහුදු තීරයේ සංචාරය නිමා කර ආපසු එන්නට සැරසුණු විටදී දුටුවේ දැල් ආම්පන්න සහිතව ඈත දියඹේ සිට තනිවම ගොඩබිම බලා යාත‍්‍රා කරමින් සිටින ලාබාල කොලූ ගැටයෙකි. ඔහු ඒ වෙලාවේ සිටිය යුතුව තිබුණේ දියඹේ නොව පල්ලියේ දහම් පාසලේය.
